Is dit feedback?

Is dit feedback? Maar hoe geef ik dan feedback? Dit zijn misschien wel de vragen die wij het meeste horen in ons werk. Van elkaar leren gaat het beste met feedback, het is de snelweg naar een topteam. Maar het blijkt niet gemakkelijk te zijn in de praktijk, we krijgen niet voor niets heel vaak de vraag om een training ‘feedback geven’. En er is helaas ook niet een eenvoudig antwoord op de vraag: ‘Hoe kan ik dan goed feedback geven?’. Echter als we kijken naar de Schaal van Samenwerking zijn er wel een aantal handvaten die behulpzaam kunnen zijn.

Laten we om de starten het onderscheid helder maken tussen kritiek en feedback zoals we dat op de Schaal gebruiken. We doen niet aan positieve en negatieve feedback of kritiek maar hebben er voor gekozen beide woorden een eigen plek en betekenis te geven.

Kritiek
We noemen iets kritiek als het eenrichtingsverkeer is: ik vertel jou wat je fout hebt gedaan en daar heb je het maar mee te doen. Er is weinig tot geen interactie, het is niet gericht op oplossingen, er staat een probleem centraal, en dat is niet mijn probleem maar het jouwe. Soms speelt een schuldvraag hierin ook een rol en is kritiek het middel om de schuld bij de ander te leggen. Of iets als kritiek of feedback wordt ervaren, daar hebben zowel de zender als de ontvanger invloed op. Maar uiteindelijk is de reactie van de ontvanger bepalend. Immers: de ontvanger moet er iets mee doen. Als die duikt, in de stress schiet, in discussie gaat of een tegenaanval begint, is er geen leerrendement en kun je niet spreken van (geslaagde) feedback.

Feedback
We noemen iets feedback wanneer het tweerichtingsverkeer is. Er is iets voorgevallen, daar vind ik iets van, maar ik wil het samen met jou oplossen. Een probleem kan de aanleiding zijn, maar de oplossing staat centraal in de feedback. En als zender sta ik net zo goed open om te ontvangen en te kijken naar mijn aandeel in het ‘probleem’. Iets wordt ook feedback als je afspraken maakt waar je op terug gaat komen: ‘Vanaf nu gaan we het zus en zo doen en over twee weken bekijken we of het daardoor beter gaat.’

Feedback succesvol maken
Er zijn een aantal randvoorwaarden die noodzakelijk zijn om feedback  succesvol te maken:

• Een gezamenlijk doel hebben is erg behulpzaam (zo niet noodzakelijk). Dan weet je allebei waar je het voor doet en hoe de feedback daaraan kan bijdragen. Een bijzondere eigenschap van een doel is dat je er nog niet bent. Er zit nog iets in de weg of er is nog geen prioriteit. Kortom er is een uitdaging en feedback kan je verder helpen.
• Er moet een feedbackwaardige situatie zijn. Een aanleiding die het mogelijk (en nodig) maakt om feedback te geven. Bijvoorbeeld gedrag van een persoon dat volgens jou niet bijdraagt aan het bereiken van het gezamenlijk doel; een keuze die iemand heeft gemaakt of een taak die niet goed (genoeg) is uitgevoerd.
• Er moet voldoende wederzijds vertrouwen en verbinding zijn om de feedback te kunnen geven. Hoe meer de feedback gaat over gedrag in plaats van een taak, des te meer vertrouwen er nodig is. En vertrouwen opbouwen kost tijd. Er is waardering voor nodig en met regelmaat de bevestiging dat je elkaar kunt vertrouwen. Verbinding is ook een voorwaarde om vanuit de feedback verder te kunnen bouwen aan je relatie met de andere persoon. Feedback geven en ontvangen is vrijwel altijd spannend en weten dat je elkaar waardeert helpt enorm om daarna weer op goede voet samen verder te werken.

Check: is dit feedback?

• Check 1. Feedback sluit aan bij een gezamenlijk doel.
  Bij welk gezamenlijk doel sluit mijn feedback aan? Als er geen gezamenlijk doel is zal feedback al snel als kritiek worden ervaren of er ontstaat discussie, waardoor het leerrendement verloren gaat.
• Check 2. Feedback geeft inzicht.
  Je slaakt een zucht van verlichting: okeee, hier had ik niet aan gedacht. Of: ik had niet door dat jij het zo ervaart.
• Check 3. Feedback geeft verbinding.
  Ik sta er niet alleen voor, mijn collega helpt mij. We staan er nu samen voor.
• Check 4. We gaan er op terugkomen.
  Door erop terug te komen borgen we verbetering die voortkomt uit de feedback.
• Check 5. Feedback geeft energie.
  Ja, het kon beter. En ja, het kostte energie om de drempel over te gaan en feedback te geven/ontvangen. Maar het geeft een gevoel van ‘samen kom je verder’ en dat GEEFT energie!

Er zijn uiteraard tientallen, zo niet honderden, modellen over feedback. Stappenplannen die al dan niet zijn afgestemd op de communicatievoorkeur van de ander en zouden moeten leiden tot effectieve feedback. Echter, als aan bovenstaande voorwaarden niet wordt voldaan, dan kan geen sandwichmethode je helpen om van kritiek feedback te maken.

Feedback gaat over eerlijk zijn vanuit verbinding….: Samenwerking!