2024 wordt een sleuteljaar voor de Schaal van Samenwerking
De Schaal kent in haar geschiedenis een aantal momenten waarna alles anders werd.
Zo begon het.
In 1995-1998 werd door ons voor het eerste onderscheid gemaakt tussen een wereld van samen doelgericht leren en een wereld van in tegenstellingen overleven. Met ook iets ertussen, een soort van mist. Zo begon het. Als je elkaar sterker wilt maken is een wereld van niet samenwerken onvoorstelbaar. Je hoort mensen dan vertwijfeld zeggen: ‘wat levert dat nu op?’
Maar ook andersom, als je in tegenstellingen verstrikt raakt, moet juist de ander iets leren en leidt ‘bekennen iets te moeten doen’ tot schuldig worden. Elkaar ‘op de persoon’ beschuldigen iets te moeten veranderen (leren) zorgt ervoor dat een conflict ontstaat, verdiept en bevriest.
Met weerstand en ergernis als gevolg.
In 2012-2013 ontstond het inzicht: ‘het is een Schaal, een Schaal van Samenwerking’ en met een kijkrichting, waardoor je bewegen kunt, omkeren en reizen. Een conflict kan ook een kans worden. Samenwerken kreeg meer nuance. De ene situatie van Overleven, bijvoorbeeld waarin iemand kritiek niet kan ontvangen, is anders dan een situatie waarin men elkaar in een gevecht actief beschadigt.
Een samenwerking, waarin je elkaar sterker maakt, kan in een Overlevende situatie helemaal uit beeld raken, maar is – de weerstanden voorbij – niet onmogelijk om uiteindelijk (opnieuw) te bereiken.
Eerst afstand van het conflict nemen is als tussenstap meestal nodig. Ontlopen zal als negatief worden ervaren, maar kan als tussenstap uiteindelijk veel opleveren. De Schaal kwam met een model op papier voor het eerst tot leven.
We ontwierpen zeven posities op de Schaal (de afbeelding hierboven) en in 2018 negen posities (de afbeelding hieronder). Stappen om de Schaal met meer nuance vorm te geven en daarmee stappen te zetten richting de plek waar je wilt zijn. Door het een Schaal te noemen werd alles anders.
Van inzicht naar impact.
2019 was opnieuw een sleuteljaar, waarin 18 actiekaarten, met twee concrete acties per positie werden toegevoegd. Tot dan was de Schaal vooral een model met overzicht en inzicht.
Negen acties gericht op ‘mogelijkheden’ en negen acties waardoor ‘moeilijkheden’ gemakkelijk toenemen, werden toegevoegd. Daardoor nam de impact toe en werd de schaal van een model een routekaart.
De posities op de Schaal kregen ook negen bovenkaart, waarin een belangrijk kenmerk van een positie werd toegevoegd. Met deze actiekaarten en bovenkaarten werd de Schaal een instrument voor (team- en organisatie)verandering, een routekaart met extra gereedschap.
Zo werd het mogelijk om thema’s te belichten. Zoals ‘is dit nu kritiek, een hint of feedback?’
2024 wordt een nieuw sleuteljaar.
Een aanleiding voor een nieuwe ingrijpende wijziging was een eerste internationale bijeenkomst over de Schaal in januari 2023. We vroegen de deelnemers toen ‘waar loop je als begeleider tegenaan?’ En ‘welke tools mis je nog om groepen over ‘drempels’ heen te helpen’? We waren samen verbaasd over de overeenstemming in de reacties. Dat zette ons aan het denken.
Veel teamleden – de deelnemers aan onze trainingen – zijn in gesprek met elkaar, maar hebben moeite om tot lichte, behulpzame en lerende – positief ervaren – feedback te komen. En door er op terug te komen feedback te borgen. Pas als je er op terugkomt en de feedback borgt, wordt het ‘feedback dat werkt’. Zo wordt ‘samen van een situatie leren’ aantrekkelijk en geeft het resultaat. Dat samenwerken (vooral) ook samen leren is, was door de veranderde terminologie uit beeld geraakt. De resultaten nemen toe zodra de samenwerking lerend wordt. Pas dan kun je spreken van samen-werken.
Meer dan 17 wijzigingen
In juni 2023 hebben we het aangedurfd om een nieuwe positie tussen Praten met en Feedback toe te voegen en alle posities en actiekaarten die we onvoldoende gebruikten van de grondplaten af te halen. Een bètaversie van de Schaal wordt momenteel door een kerngroep van ongeveer tien teamcoaches getest. De reacties uit de groepen worden in nieuwe kaarten aan nieuwe groepen voorgelegd. Na onze internationale bijeenkomst in maart 2024 stellen we een nieuwe versie vast. De handleiding wordt in de zomer van 2024 verwacht en dan ‘gaan we in het najaar om’.
Ik gebruik de Schaal, kan ik mijn huidige versie nog wel gebruiken?
De versies zonder actiekaarten raden we af om nog langer te gebruiken.
De later toegevoegde actiekaarten geven naast inzicht ook handelingsmogelijkheden, dat maakt de oude versies zonder de actiekaarten verouderd. Je doet er de groep en jezelf als begeleider tekort mee.
Maar de huidige 2019 versie, met de actiekaarten, is tijdens de overgang naar de 2024 versie nog steeds perfect te gebruiken. Door extra aandacht te geven aan wat er nodig is tussen ‘praten met’ en ‘feedback’ doe je mee. We kijken uit naar de uitkomsten van dat gesprek, de vragen die zijn blijven liggen, of onbeantwoord bleven.
Ook als je teamlid bent of leidinggevende, vraag het de groep zelf en schakel de kennis en ervaring van de deelnemers zelf in: “wat heeft ieder van jullie nodig om van Praten met en vrijblijvende hints te komen tot behulpzame Feedback?”
Het antwoord is voor ieder teamlid weer anders, we zoeken zo (ook) gezamenlijk naar wat gemeenschappelijk is om dat straks op de lege groene plek te kunnen noteren.
Je kunt ons mailen als je met een groep aan de slag wilt gaan waarin deze stap juist belangrijk is, als je meer informatie wilt ontvangen en de uitkomsten wilt delen. Gebruik daarvoor ons contactformulier.