Ingehouden complimenten – hoe gevaarlijk is dat?

Bij ‘ingehouden’ denken we vaak meteen aan ‘ingehouden woede’, maar in de praktijk zien we dat complimenten en waardering minstens net zo vaak worden ingehouden. Hoe komt dat toch? En wat is het effect ervan op de samenwerking? In deze blog duiken we wat dieper in de middelste positie op de Schaal van Samenwerking: ‘op jezelf’ en ‘ingehouden’.

We herkennen het allemaal: iemand doet iets, je vindt er iets van en daar doe je vervolgens niks mee. Nog los van of je mening positief of negatief is. Op één of andere manier kiezen we er vaak voor om ons in te houden. Zeker in situaties waar we (nog) onvoldoende (onvoorwaardelijk) vertrouwen ervaren, of een pijnlijk moment uit de weg willen gaan. En is dat dan verkeerd, om je in te houden? Dat hangt er van af. Je hebt dan in ieder geval geen invloed op de samenwerking. Terwijl elke emotie die je wel uit juist een aanleiding kan zijn om de samenwerking te verstevigen. Zowel het geven van waardering als het bespreekbaar maken van frustraties leveren een flinke bijdrage aan de samenwerking. Ook als dat eerst even pijn doet.

Waarom houden we ons dan in? In het geval van irritatie houden we ons vaak in omdat we de situatie niet erger willen maken. We willen geen conflict of ruzie en dus houden we ons in. Of je hebt er al zo vaak iets van gezegd, maar er verandert toch nooit iets. En dat klopt. Door er nu niets van te zeggen verandert er weer niets. Of je voelt je in het team niet veilig genoeg om dit soort gevoelens te uiten. Wat de reden ook is, irritatie inhouden heeft veel nadelige gevolgen. Je ervaart meer stress, je lichaam reageert er (bewust of onbewust) op, in je sociale contacten zullen anderen het merken, je algehele welzijn gaat achteruit en het ziekteverzuim neemt toe. En dan hebben we het nog niet eens over schade aan productiviteit en resultaten.

Complimenten houden we soms in omdat we het niet nodig vinden, of er gewoon niet mee bezig zijn, of het spannend vinden of de ander ze wel kan ontvangen. En dat terwijl (echte) complimenten veel positieve effecten kunnen hebben, zowel op de gever als de ontvanger én op productiviteit en resultaten! Een duim omhoog, ‘dankjewel’ zeggen, ‘fijn dat je dit voor mij wilde doen’, het is allemaal gratis en levert energie op. Wat maakt toch dat er teams zijn waar dat toch niet gebeurt? Mensen komen erdoor op afstand te staan en snel volgt op afstand achterstand.

In de teams waarin we zien dat mensen zich inhouden en op zichzelf aan het werk zijn, is bijna altijd de oorzaak een gebrek aan verbinding en vertrouwen. We hebben niet het gevoel dat we alles kunnen zeggen en dus houden we ons in. Met tot gevolg dat we meer op afstand komen van elkaar en juist dan wordt het moeilijker om waardering en ook feedback te geven. We zien dat als een glijdende schaal en daar ligt weldegelijk een gevaar.

Inhouden is besmettelijk, iemand zal het moeten doorbreken. Het interessante aan deze situaties is dat zowel degenen die zich inhouden iets te doen hebben als alle anderen. Veiligheid en verbinding creëer je met elkaar, dus als één iemand zich niet veilig genoeg voelt om een irritatie te delen, dan heb je met z’n allen een probleem én iets te doen!

We zien het vaak gebeuren in trainingen dat, wanneer blijkt dat iemand met ingehouden irritatie rondloopt, die persoon erop wordt aangesproken dat hij/zij het eerder had moeten delen. Wat wij dan minstens net zo interessant vinden is waarom hij/zij het niet eerder heeft willen/durven delen. Hoe hebben collega’s daaraan (negatief) bijgedragen? En misschien nog wel interessanter, welke tips geef je dan aan zo’n team?

Wij zeggen: deel meer met elkaar!  Niet dat je altijd alles wat je denkt ook hoeft te zeggen, maar juist de dingen die ertoe doen omdat ze jullie als team kunnen helpen, die moeten uitgesproken en besproken worden.

Tips:

• Geef, echte en welgemeende complimenten. En doe het spontaan, dus wacht er niet mee. Een spontaan gegeven compliment levert de meeste energie op en blijft collega’s ook het langste bij.
• Spreek het gewoon af: “We worden een beter team als we ook van elkaar weten wat wij ervaren als een positieve bijdrage!” En ook dan blijft spontaan belangrijk.
• Realiseer je dat er, door je waardering te delen, ook ruimte komt om elkaar aan te spreken op wat beter kan. Je schept ruimte voor verandering en groei.
• Wanneer je irritatie ervaart moet je er iets mee doen. Doe je er niets mee, realiseer je dan dat het kan uitmonden in boosheid en frustratie. Vind een manier om het gesprek aan te gaan MET degene(n) die het betreft.
• Ingehouden irritatie werkt als een zegelboekje: elke keer dat je irritatie inhoudt, plak je er een zegeltje bij. Totdat het zegelboekje vol is. Als mensen ‘hun’ zegelboekje tenslotte inleveren kan dat vanwege iets kleins zijn, maar volgt er een opsomming van alles wat er eerder fout is gegaan. Met andere woorden – en nu komt de tip – zodra je iemand ziet sparen, of dat vermoedt, heb jij ook wat te doen! Zorg dat de irritatie op tafel komt zodat het zegeltjes plakken niet meer nodig is. Het draagt bij aan mentale gezondheid.